2019 yılı birinci sürgün yaş çay alımlarını sürdüren Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR)'un 9 Haziran Pazar akşamı itibariyle 211 bin ton yaş çay alımı yaptığı öğrenildi.
Bu yıl randevulu sistemde değişikliğe giderek haftanın en az 3 günü üreticilerin çay toplamasını sağlayan ÇAYKUR, attığı bu adımla bir günde yüzlerce kilo çay toplama imkanı olmayan üreticilerin özellikle Gürcü işçi çalıştırmasının önüne geçerek üreticinin kendi çayını kendisinin toplamasına fırsat sağladı.
Önceki genel müdürün uygulamaya koyduğu randevulu sistemde haftalık satacağı çayını bir günde satmak mecburiyetinde bırakılan üreticiler, bir günde 6 günlük satacağı çayı toplayamayacağından Gürcü işçi tutmak zorunda kalıyordu. Randevulu sistemle devletin kendi eliyle üreticileri Gürcü işçiye yönlendirmesi sonucunda yılda yaklaşık 100 Milyon Dolar Gürcü işçilere çay toplamaları karşılığında ödenirken, Gürcü işçilerinde gelişigüzel topladıkları çaylarla beraber evsafına uygun toplanılmayan yaş çay nedeniyle de çayda kalite bozulmuştu.
ÇAYKUR Genel Müdürlüğüne vekaleten atanan Yusuf Ziya Alim, yaş çayda kaliteyi yakalamak ve üreticilerin Gürcü işçiye mahküm edilmesinin önüne geçerek kendi çaylarını kendilerinin toplaması için randevulu sistemde değişikliğe giderek tüm üreticilerin haftanın en az 3 günü çay satabilecekleri uygulamayı yürürlüğe girdi. İlk kez birinci sürgün yaş çay döneminde uygulanan değişiklikle beraber üreticilerin büyük bir çoğunluğu çay bahçesine girerek kendi çaylarını kendileri toplamaya başladı. Bu şekilde hem Gürcülere ödenmek zorunda bırakılan milyon dolarlar üreticilerin cebinde kalarak üreticilere ek bir kazanç sağladı hem de üreticilerin bahçesinden kendilerinin topladıkları çayda arzu edilen kaliteye ulaşıldı.
Gürcü işçiler bölgede çay toplamak için günlük yevmiye olarak 170 ile 250 TL arasında değişen ücretler talep ederken, ayrıca 2 veya 3 öğün yemeği de üreticiler tarafından karşılanıyordu. Bazı Gürcü işçiler ise günlük yevmiye yerine ton usulü çay topluyordu ve ton usulü toplayan Gürcü işçilerin talep ettikleri ücretler 600 TL ile 800 TL arasında değişiyordu.
Öte yandan Gürcü işçilerin Türkiye'de çalıştırılmasına izin verilmesi nedeniyle de fabrikalarda çalıştıracak yerli işçi bulamayan özel sektör çay fabrikaları Gürcü işçi çalıştırırken, alım yerlerinden çay yükleyecek kamyon ekibinde de yerli işçi bulunamadığından Gürcü işçilere yönelme yapılıyordu ve yaklaşık 100 Milyon Dolar da bu şekilde Gürcü işçilere ödeniyordu.
Böylece Gürcü işçiler, çay toplamanın yanı sıra fabrikalardaki üretim aşamasında ve alım yerlerinde kamyon doldurma işlerinde çalıştırıldıklarından yılda yaklaşık 200 Milyon Dolar kazanırken, milli servet üreticilerin ve özel sektör fabrika sahiplerinin ellerinden Gürcistan'ın yolunu tutuyordu.
ÇAYKUR'un bu yıl attığı randevulu sistemdeki değişiklik adımı Gürcistan'a giden 100 Milyon Doların minimize edilmesini sağladı.
